Magazin über das Leben in Lüneburg
Themen
Alle Themen und Artikel

De Lösegraven in Lümborg

geschrieben von Rolf Kliemann im Mai 2016

As Lösegraven warrd an vele Watermöhlen de Fleten nöömt, de dat Möhlrad ümgaht. Dormit kann de Möller dat Wehr för Reparaturen un Pleeg dröög leggen.
Lümborger seggt Lösegraven jümmer blot in Eentahl. Dat hett aber in Lümborg dree Lösegraven geven. Nipp un nau sogor veer, denn de Hasenburger Möhl hett natüürlich ok enen hat. Dat güng je nich anners. ’n Watermöhl mutt’n Lösegraven hebben. Mennigeen seggt ok Ümfloot dorto. Wi wüllt uns aber de Lösegraven an’n Ostrand vun’n Lümborger Stadtkarn ankieken.
Foto: Enno Friedrich

De öllste Graben is de „Lütte Löse­graven“. Dat weer ’n Aflegger vun’e ­Ilmenau, de twüschen de Brausebrück un Hotel Bergström ansteed vun’e Straat „Am Werder“ lopen dä. Düsse Graven floot achter dat Oole Koophuus wedder in de Ilmenau. Dor stünn’n lütt Huus, de so nöömte Aalkist. Dat aflopen Water lett hier up’n Rost Fische trüch. Dat weer’ne mackliche Oort Fische to fangen. Dat is de öllste Lösegraven, denn he leeg direkt achter de Stadtmuer, de aber eerst 1297 boot worrn is. Düsse Graven hett noch bit 1884 bestahn. För den Abfluss vun Hochwater weer he nich bruukbor, wiel de Utfluss binnen de Stadtmuer leep.
Deshalb möss al fröh en grötterer Graven her. Ene Urkund vun’n Kloster Lüne bericht al 1299 vun den nee’en Graven, de in’n Blümchensaal vun’e Ilmenau afgüng un eerst vör Kloster Lüne wedder in’e Ilmenau ringüng.
Düssen (tweeten) Lösegraven hett de Stadt 1873 na Westen verleggt, wiel de Graven in Weg weer för den ne’en Westbahnhoff. För den ne’en (den drütten) Kanal hebbt se den olen Stadtgraven nahmen. So eenfach, as dat klingt, weer dat nich. Denn ­neven dat Graad- un Bretermaken mössen ok noch ne’e Brücken her un bi’n Wandrahm en Wehr. Dat hett köst!
Dütt ganze Rebeet weer aber butenwarts vun’e Stadtmuern noch teemlich kahl. Blot den Bahnhoff geev dat siet 1845 – un vele Goorns. Kiekt wi uns mal de ne’en Över an.
Up’n linken Över, dor wo de Lösegraven vun’ne ­Ilmenau afgeiht, stünn al siet 1787 dat städt. Krankenhuus. Dat hett bit 1903 bestahn. Dat ­Fürstentum-Museum is eerst 1891 opkamen. Un överhaupt: de staatschen Hüüs an’e Scheet­gravenstraat un an’n Schifferwall sünd eerst later boot worrn. All Hüüs? Ne, dor wo an’n Utgang vun’n Kanal de Ruderclub vun 1878 sien Bootshuus hett, dor geev dat dormals ’ne Färberei.
Ünnen an’n Water! De gaatlichste Oort, wat los to warrn!
Ach, noch wat. De Historiker Werner H. Preuß hett rutfunnen, dat Heinrich Heine dat Gedicht över de Loreley nich an’n Rhein dicht hett, sünnern 1823 in Lümborg. Dormaals weer he bi sien Öllern to Beseuk. He hett sik inspireren laten dörch ’n Blick vun’n Scheetgravenwall över den olen Stadt­graven. Dat alleen mutt Lümborg doch al dat Weltkulturerbe inbringen
1894 wurr an’e Eck Schifferwall Reichenbachstraat ene Synagoge för uns juudschen Mitbörgers boot. De is 1938 afreten worrn. Jedereen wüss, dat dat nich vun de Synagogengemeen ut güng.
Nu kiekt wi mal an dat rechte Över. Ostwärts vun’n Lösegraven weer dormaals’n Barg Goorns. Dat wurr nu anners. An’e Eck vun’n Lüner Damm (nu Nr. 17b/c) wurr 1863 das Cafehuus „Bellevue“ boot, an’n Altenbrücker Damm (links neven Nds. Landvolk) 1864 „Clausens Garten“, de toeerst Offiziersmesse för de Dragoner weer. Ok dat Bahnhofshotel weer in düsse Straat. De Grundstücken güngen all bit an den Lösegraven rünner.
Up’e „Lüner Bleiche“ wurr 1828 ene Kasern boot, de dat mööglich maak, nu endlich de Soldaten ut’e „Schloss­kaserne“ an’n Markt rutonehmen. Butendem weer noch’n Militärhospital an’e Lünertorstraat (Nr. 8) boot.
De Bootsboer Hermann Ahlers harr an’n rechten Över vun’n Lösegraven (Fährstieg 4) ’n Bootsutlehnen. He bedriev ok’ne lütte Fähr, de geern vun Lüüd bruukt weer, de den Ümweg över den Lünertorbrücke nich lopen wullen un ganz besünners vun Soldaten ut’e Lüner Kaserne, wenn de Tiet kort vör Tappenstriek knapp wöör. Düsse Fähr geev dat von 1904–1964. De ne’e Brück, de den Verkehr vun’ne B 4/209 to’n Lüner Kreisel leed, wurr 1968 in Bedriev nahmen.
De Brück an’n Altenbrückertor schull 1976 ene ne’e Fohrbahndeck kriegen. Aber bevör düsse up de Pieler schaben warrn kunn, breek dat Lehr­gerüst ünner ehr tosamen. De Lümborger Lannes­zeitung schreev: „Eene Million liggt in’n Bach“. ¶

Sie schreiben auch plattdeutsche Kurzgeschichten mit etwa 4.000 Zeichen? Schicken Sie sie uns: minhoff@quadratlueneburg.de! Mit etwas Glück wird Ihr Text in einer Quadrat-­Ausgabe abgedruckt. Wir freuen uns!